SANTA MARÍA DE A FRANQUEIRA
Tanto
as principais construccións relixiosas coma os cultos máis fervorosos
que teñen lugar na parroquia de A Franqueira xiran sobre a devoción por
unha antiquísima imaxe da Virxe María que se garda dentro da Igrexa
parroquial. Trátase dunha fermosa talla gótica, con trazos románicos, en
granito, que representa a Virxe sentada nun trono e adornada con
vestidos superpostos. Unha réplica exacta desta imaxe permanece na cova
onde, segundo a lenda, apareceu a Virxe da franqueira, tamén coñecida
coma a “Virxe da Fonte”.
Non
se coñece con exactitude a data en que a imaxe foi esculpida, pero
deberá sityarse, sen dúbida, nos primeiros séculos do cristianismo.
Francisco Xabier de la Huerta y Vega argumentaba que as tres imaxes
marianas máis antigas de Galicia eran a Nosa Señora da Barca, Nosa
Señora da Franqueira e Nosa Señora das Ermidas do Bolo.
Coa
chegada dos árabes a Galicia, tal e como ocorreu noutros moitos casos,
debido a espoliación e profonación sistematica a que somentían os
lugares máis inacesibles do monte da Paradanta. evitaríase así a máis
que segura aldraxe por parte dos mouros. O paso dos anos xustificaría o
esquecemento do lugar onde se gardara a imaxe.
Séculos
máis tarde, cando os árabes foron expulsados, aimaxe sería atopada
casualmente por unha vella campesina que gardaba o seu gando por aquel
lugar do monte. En efecto, conta a lenda que unha pobre anciá, cando ía
recolle-lo seu pequeno rabaño, no lugar que dende entón se denomina
“Coto da Vella”, obserbou un vivísimo resplandor que iluminou a parte
máis escabrosa do monte e que alí entre os penedos viu unha fermosísima
imaxe da Virxe María. O lugar da aparición estaría xusto no límite entre
Luneda e A Franqueira, parroquias que se disputaban o dereito a
construirlle unha ermida nos seu terreos, dado que o escabroso do punto
en que aparecera facía imposible calquera construcción. Engade a lenda
que para dirimi-la cuestión acordaron colocar á santa imaxe nun carro
tirado por varias xuntas de bois, cos ollos pechados e sen guía, para
que marchasen ó chou ata que parasen no lugar onde se había de
levanta-la ermida. Ese lugar sería o que hoxe ocupa o cemiterio de A
Franqueira.
A
construcción desta primeira ermida podería situarse no século VII,
servindo de antecedente a un posterior cenobio benedictino, que apareceu
documnetado por primeira no ano 1086, data na que o Rei Fernando I lle
concede o mosteiro as súas terras ós monxes da orde de San Bieito. No
século XIII o mosteiro pasou á orde de Císter, sendo os monxes desta
orde os encargados de edifica-lo actual santuario de Santa María da
Franqueira, e os moradores do mosteiro ata o século XIX (1835), data en
que desapareceu, como efecto das leis desarmotizadoras de Mendizabal.
Hoxe
conserva o santuario, unha igrexa que vén a ser unha amalgama de
diferentes estilos arquitectónicos. O presbiterio, coas súas columnas de
ornamentación sueva, e maila cúpula, teñen trazos claros de estilo
prerománico. A nave amosa as características da arquitectura
cisterciense, coas súas típicas ventás, mentres que no pórtico o estilo
románico presenta xa indicios da imaxinería gótica. Datadoi en 1309,
posúe unha magnífica portada románica con tendencias oxivais,
configurada por catro arquivoltas semicirculares sobre catro pares de
columnas. No frontón representáse a Adoración dos reis Magos.
VIRXE DE A FRANQUEIRA
WEB DEL SANTUARIO: HISTORIA
FACHADA INTERACTIVA
REFERENCIAS AL SANTUARIO EN LA TV
VIVIR AQUÍ
PASOU O DÍA PASOU A ROMARÍA
VIDEO
http://www.crtvg.es/tvg/a-carta/vivir-aqui-03-06-2012 |
PASOU O DÍA PASOU A ROMARÍA
http://www.crtvg.es/tvg/a-carta/amil-figuero-e-a-franqueira |
VIDEO